فوبیای خاص (Specific Phobia) نوعی اختلال اضطرابی است که در آن فرد بهطور غیرمنطقی و شدید از یک موقعیت، شیء، یا حیوان خاص میترسد. این ترس معمولاً غیرواقعی و بیش از حد است و با وجود اینکه فرد میداند که ترسش غیرمنطقی است، نمیتواند آن را کنترل کند. این نوع فوبیا در صورت مواجهه با عامل ترس موجب اضطراب شدید و حتی وحشتزدگی (پانیک) در فرد میشود. نشانههای فوبیای خاص نشانههای فوبیای خاص شامل ترکیبی از علائم فیزیکی، روانی و رفتاری هستند: واکنشهای فیزیکی: تعریق شدید افزایش ضربان قلب تنگی نفس یا احساس خفگی لرزش دست یا بدن سرگیجه یا احساس ضعف خشکی دهان و حالت تهوع واکنشهای روانی: اضطراب شدید و غیرمنطقی هنگام مواجهه یا حتی فکر کردن به عامل ترس ترس از دست دادن کنترل و وحشتزدگی احساس نیاز شدید به فرار از موقعیت ترسزا ترس پیشبینیکننده، بهطوری که فرد قبل از مواجهه با عامل ترس نیز دچار اضطراب میشود. تغییرات رفتاری: اجتناب از موقعیتهای ترسزا: فرد از هر چیزی که ممکن است او را به عامل ترس نزدیک کند، اجتناب میکند. ترس ناتوانکننده: فوبیای خاص میتواند به حدی باشد که زندگی روزمره فرد را مختل کند؛ مثلاً فرد ممکن است شغل یا فعالیتهای اجتماعی خود را کنار…
اختلال اضطراب اجتماعی یا فوبیای اجتماعی یکی از اختلالات اضطرابیSocial anxiety disorder است که با ترس شدید از قرار گرفتن در موقعیتهای اجتماعی و ترس از مورد قضاوت یا تحقیر شدن توسط دیگران مشخص میشود. افراد مبتلا به این اختلال از موقعیتهای اجتماعی و تعاملات گروهی اجتناب میکنند، چرا که این موقعیتها برایشان استرسزا و بسیار ترسناک است. این اختلال میتواند به مشکلات جدی در کار، تحصیل، روابط اجتماعی و کیفیت زندگی فرد منجر شود. نشانههای اختلال اضطراب اجتماعی افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی معمولاً نشانههای زیر را تجربه میکنند: ترس شدید از قضاوت شدن: این افراد از اینکه دیگران رفتار، ظاهر، یا صحبتهایشان را به طور منفی قضاوت کنند، احساس وحشت دارند. ترس از شرمساری یا خجالت کشیدن: این افراد از قرار گرفتن در موقعیتهایی که ممکن است باعث شرمساری یا خجالت آنها شود، به شدت میترسند. اجتناب از موقعیتهای اجتماعی: برای جلوگیری از تجربه اضطراب و ترس، این افراد به طور معمول از موقعیتهای اجتماعی یا تعاملات جمعی اجتناب میکنند. علائم فیزیکی اضطراب: هنگام مواجهه با موقعیتهای اجتماعی، ممکن است دچار علائمی مثل تعریق زیاد، لرزش بدن، تپش قلب، خشکی دهان، سرخ شدن صورت، یا تنش عضلانی شوند. مشکلات در صحبت کردن با دیگران: حتی صحبت کردن با…
اختلال هراس (Panic Disorder) یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که با حملات ناگهانی و مکرر ترس شدید و اضطراب همراه است. این حملات هراس که به عنوان حملات پانیک شناخته میشوند، به صورت ناگهانی و بدون هشدار ظاهر میشوند و فرد احساس خطر و نابودی قریبالوقوع را تجربه میکند. حملات پانیک معمولاً چند دقیقه تا حدود نیم ساعت طول میکشند و میتوانند آنچنان شدید باشند که فرد به اورژانس مراجعه کند، با تصور اینکه دچار حمله قلبی یا مرگ شده است. نشانهها و علائم اختلال هراس در طی حملات پانیک، فرد دچار علائم جسمانی و روانی شدیدی میشود که عبارتند از: تپش قلب شدید یا افزایش ضربان قلب: فرد احساس میکند که قلبش به شدت میتپد یا از سینه خارج میشود. تنگی نفس یا احساس خفگی: فرد ممکن است دچار تنفس کوتاه و سریع یا احساس خفگی شود. تعریق شدید: عرق سرد یا تعریق مفرط در کل بدن، بهویژه کف دست و پا، ایجاد میشود. لرزش یا احساس تکان دادن: فرد ممکن است دچار لرزش یا بیقراری شدید شود. احساس سرگیجه یا بیثباتی: فرد احساس میکند که ممکن است از حال برود یا کنترل خود را از دست بدهد. احساس مرگ یا دیوانه شدن: فرد احساس میکند که ممکن…
اختلال اضطراب فراگیر یا GAD (Generalized Anxiety Disorder) نوعی اختلال اضطرابی است که با نگرانی و اضطراب شدید و مداوم درباره مسائل روزمره همراه است. افراد مبتلا به GAD اغلب احساس میکنند که نمیتوانند افکار و نگرانیهای خود را کنترل کنند. این نگرانیها اغلب به مسائل روزمره مانند کار، امور مالی، سلامت و روابط مربوط میشود. این اختلال میتواند تأثیرات قابل توجهی بر کیفیت زندگی، عملکرد شغلی و روابط فردی فرد داشته باشد. ویژگیها و نشانههای اختلال اضطراب فراگیر (GAD) نشانههای اصلی GAD شامل موارد زیر است: نگرانی و اضطراب شدید و بیش از حد: افراد مبتلا به GAD نگرانیها و اضطرابهای زیادی را تجربه میکنند که از کنترل آنها خارج است و اغلب بدون دلیل خاصی ایجاد میشود. این نگرانیها میتوانند به موضوعات مختلف و روزمره مربوط باشند و باعث میشود فرد در اکثر مواقع احساس نگرانی و ناآرامی کند. خستگی مفرط: اضطراب و نگرانیهای مداوم میتواند به خستگی جسمی و روحی منجر شود. افراد مبتلا به GAD بهویژه در طول روز احساس خستگی و بیحالی میکنند، حتی اگر خواب کافی داشته باشند. مشکل در تمرکز و توجه: افراد مبتلا به GAD اغلب دچار مشکل در تمرکز و توجه میشوند، زیرا اضطراب و نگرانیهایشان افکار آنها را مختل میکند.…
ChatGPT said: ChatGPT اختلال شخصیت اسکیزوئید (Schizoid Personality Disorder) یکی از اختلالات شخصیت است که با ویژگیهای خاصی از انزواطلبی و عدم علاقه به روابط اجتماعی همراه است. افراد مبتلا به این اختلال تمایل دارند که از دیگران فاصله بگیرند و علاقهای به ایجاد روابط نزدیک، چه اجتماعی و چه احساسی، ندارند. این اختلال معمولاً در اوایل بزرگسالی شروع میشود و میتواند تأثیرات زیادی بر روابط فردی و اجتماعی بگذارد. ویژگیها و نشانههای اختلال شخصیت اسکیزوئید افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید معمولاً ویژگیهای زیر را از خود نشان میدهند: انزواطلبی و اجتناب از روابط اجتماعی: افراد مبتلا به این اختلال بهشدت از روابط اجتماعی و تعاملات انسانی اجتناب میکنند. آنها ترجیح میدهند تنها بمانند و از داشتن روابط دوستانه، خانوادگی یا عاطفی پرهیز میکنند. این افراد تمایل دارند که در دنیای درونی خود بهسر ببرند. عدم علاقه به روابط عاطفی: افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید اغلب از ابراز احساسات خود و برقراری روابط عاطفی با دیگران خودداری میکنند. آنها ممکن است قادر به تجربه یا نشان دادن عشق، علاقه یا همدلی نباشند و علاقهای به ایجاد روابط نزدیک با دیگران ندارند. عدم تمایل به اشتراکگذاری احساسات شخصی: این افراد معمولاً از به اشتراک گذاشتن احساسات شخصی خود با…
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال (Schizotypal Personality Disorder) یکی از اختلالات شخصیتی است که با ویژگیهایی مانند افکار عجیب و غریب، رفتارهای غیرعادی و انزوای اجتماعی همراه است. افراد مبتلا به این اختلال معمولاً مشکلاتی در ایجاد روابط صمیمی دارند و ممکن است به دلیل ویژگیهای غیرعادی خود، از جامعه دوری کنند. این اختلال به طور معمول از دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی آغاز میشود. ویژگیها و نشانههای اختلال شخصیت اسکیزوتایپال افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال ممکن است برخی یا همهی ویژگیهای زیر را نشان دهند: افکار عجیب و غریب یا غیرعادی: افراد مبتلا به این اختلال ممکن است باورهای غیرعادی یا حتی عجیب و غریب داشته باشند. به عنوان مثال، ممکن است باور کنند که قدرتهای ماوراءالطبیعه یا انرژیهای پنهان بر جهان تأثیر میگذارند. آنها ممکن است به شدت به افکار یا تجربیات غیرقابل توضیح یا غیراخلاقی علاقهمند باشند. رفتارهای غیرعادی یا عجیب: افراد مبتلا به این اختلال ممکن است رفتاری غیرعادی، خاص یا مبهم داشته باشند که ممکن است باعث شود دیگران آنها را عجیب یا ناهنجار ببینند. این رفتارها ممکن است در ظاهر، غیرقابل فهم یا بیپایه به نظر برسند. آنها ممکن است رفتارهای خاصی داشته باشند که باعث شود در موقعیتهای اجتماعی احساس راحتی نکنند. اختلال در…
اختلال شخصیت پارانوئید (Paranoid Personality Disorder) یکی از اختلالات شخصیتی است که با ویژگیهای برجستهای مانند بیاعتمادی و مشکوک بودن به دیگران مشخص میشود. افراد مبتلا به این اختلال به طور مداوم به نیتهای دیگران شک دارند و تصور میکنند که دیگران قصد دارند به آنها آسیب برسانند یا آنها را فریب دهند، حتی زمانی که شواهدی برای این نگرانیها وجود ندارد. ویژگیها و نشانههای اختلال شخصیت پارانوئید افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید معمولاً دارای ویژگیهای زیر هستند: بیاعتمادی شدید به دیگران: افراد مبتلا به این اختلال دائم به دیگران شک دارند و تصور میکنند که دیگران قصد دارند به آنها ضرر برسانند یا فریب دهند. این بیاعتمادی معمولاً در تمام جنبههای زندگی فرد ظاهر میشود، از جمله روابط خانوادگی، دوستان و همکاران. تفسیر نادرست رفتارهای دیگران: این افراد تمایل دارند که رفتارهای بیضرر یا بیاهمیت دیگران را بهطور منفی تفسیر کنند. به عنوان مثال، ممکن است یک نگاه بیاهمیت یا یک شوخی ساده را تهدید یا توهین بدانند. حساسیت زیاد به انتقاد و کمبود انعطافپذیری: آنها به شدت به انتقاد حساس هستند و ممکن است انتقادهای معمولی را بهعنوان حمله یا توهین در نظر بگیرند. این افراد معمولاً از پذیرش انتقاد و یا تغییر رفتار خود خودداری میکنند.…
اختلال دوقطبی (Bipolar Disorder) بهطور کامل “قابل درمان” نیست، اما قابل مدیریت و کنترل است. این بدان معناست که اگرچه نمیتوان این اختلال را بهطور کامل از بین برد، اما میتوان با درمانهای مناسب، دارودرمانی و روشهای رواندرمانی، علائم آن را تا حد زیادی کاهش داد و زندگی بهتری را برای فرد مبتلا فراهم کرد. درمانهای اصلی برای کنترل اختلال دوقطبی درمان اختلال دوقطبی معمولاً شامل ترکیبی از دارو و رواندرمانی است. هرچند که نوع و میزان درمان با توجه به شدت و نوع اختلال (نوع یک یا دو) متفاوت است، اما روشهای اصلی درمانی به شرح زیر هستند: دارودرمانی داروهای تثبیتکننده خلقوخو: این داروها (مانند لیتیوم) به تنظیم نوسانات خلقی کمک میکنند و معمولاً برای مدیریت دورههای شیدایی و افسردگی مؤثر هستند. داروهای ضدافسردگی: این داروها میتوانند در کاهش علائم افسردگی مؤثر باشند، اما باید با احتیاط مصرف شوند، چون ممکن است در برخی موارد، افسردگی را به سمت شیدایی سوق دهند. داروهای ضدروانپریشی: در مواردی که علائم شدید روانپریشی مانند توهمات یا هذیان وجود داشته باشد، از داروهای ضدروانپریشی استفاده میشود. رواندرمانی درمان شناختی-رفتاری (CBT): این نوع درمان به افراد کمک میکند تا الگوهای فکری و رفتاری ناسالم خود را شناسایی کنند و یاد بگیرند چگونه با…
در روانشناسی، “بدترین” اختلال شخصیت بهصورت قطعی وجود ندارد، چون اختلالات شخصیت از نظر شدت، تأثیر بر فرد و دیگران، و پیچیدگی با یکدیگر متفاوتند. با این حال، برخی اختلالات شخصیت به دلیل تأثیرات شدید بر زندگی فرد و اطرافیانش، بهویژه در مواردی که درمان پیچیده و طولانی است، ممکن است دشوارتر یا “شدیدتر” تلقی شوند. در زیر، چند مورد از اختلالات شخصیتی که اغلب با مشکلات شدید همراه هستند و به عنوان اختلالات چالشبرانگیز در نظر گرفته میشوند را معرفی میکنم: 1. اختلال شخصیت مرزی (Borderline Personality Disorder – BPD) اختلال شخصیت مرزی از جمله شدیدترین و پیچیدهترین اختلالات شخصیتی محسوب میشود. افراد مبتلا به این اختلال معمولاً با نوسانات شدید در خلقوخو، روابط پرتنش، ترس از ترک شدن، و رفتارهای خودآسیبرسان و حتی افکار یا رفتارهای خودکشی مواجه هستند. از ویژگیهای اصلی این اختلال میتوان به موارد زیر اشاره کرد: بیثباتی شدید در روابط بین فردی ترس از رها شدن نوسانات خلقی شدید و ناگهانی احساس بیارزشی و خلأ رفتارهای خطرناک و خودآسیبزننده این اختلال به دلیل تاثیر منفی که بر زندگی فرد و اطرافیانش میگذارد و همچنین چالشهای درمانی آن، معمولاً بهعنوان یکی از اختلالات شدید شناخته میشود. 2. اختلال شخصیت ضداجتماعی (Antisocial Personality Disorder – ASPD)…
اختلال پیکا (Pica Disorder) یک نوع اختلال خوردن است که در آن فرد به خوردن مواد غیرخوراکی و غیرمغذی مانند خاک، گچ، یخ، کاغذ، مو، صابون، یا حتی فلزات تمایل پیدا میکند. این اختلال معمولاً در کودکان، زنان باردار، و افرادی که کمبودهای تغذیهای دارند دیده میشود، اما میتواند در بزرگسالان نیز رخ دهد. ویژگیهای اختلال پیکا: تمایل شدید به خوردن مواد غیرخوراکی: افراد مبتلا به این اختلال به شکل غیرطبیعی و مقاوم در برابر توصیههای معمولی تمایل دارند که مواد غیرخوراکی مصرف کنند. مدت زمان مداوم: برای تشخیص پیکا، این رفتار باید حداقل یک ماه ادامه داشته باشد و به صورت یک عادت پایدار باشد. خطرات سلامتی: این اختلال میتواند مشکلاتی مانند مسمومیت، انسداد روده، عفونتها و مشکلات گوارشی ایجاد کند. علل: علت دقیق پیکا بهطور کامل شناخته نشده است، اما عواملی مانند کمبود مواد مغذی (مثل آهن یا روی)، شرایط روحی و روانی، بارداری و یا شرایط محیطی میتوانند در بروز آن نقش داشته باشند. درمان اختلال پیکا: مشاوره و درمان روانشناختی: استفاده از رفتاردرمانی و مشاوره میتواند به تغییر عادتها کمک کند. درمان دارویی: در صورت همراهی با اختلالات دیگر مانند وسواس فکری-عملی، ممکن است دارو تجویز شود. مکملهای تغذیهای: اگر کمبود تغذیهای عامل اصلی باشد، پزشک…
اختلال دوقطبی یک اختلال خلقی است که باعث نوسانات شدید بین حالات افسردگی و شیدایی (مانیا) یا نیمهشیدایی (هیپومانیا) میشود. این نوسانات خلقی میتوانند بر زندگی فرد در حوزههای مختلف از جمله روابط، کار و عملکرد روزمره تأثیرگذار باشند. اختلال دوقطبی به چندین نوع اصلی تقسیم میشود که هر کدام ویژگیهای خاصی دارند. انواع اختلال دوقطبی انواع اصلی اختلال دوقطبی عبارتاند از: ۱. اختلال دوقطبی نوع یک (Bipolar I Disorder) اختلال دوقطبی نوع یک شایعترین و شدیدترین نوع این اختلال است. در این نوع، فرد دورههای شیدایی کامل را تجربه میکند که حداقل یک هفته طول میکشد و ممکن است نیاز به بستری شدن داشته باشد. دورههای شیدایی میتوانند با دورههای افسردگی شدید همراه شوند، اما وجود دورههای افسردگی برای تشخیص نوع یک ضروری نیست. ویژگیهای اختلال دوقطبی نوع یک: دورههای شیدایی کامل: رفتارهای شدیداً پرخطر، خودبزرگبینی، کاهش نیاز به خواب، و فعالیت زیاد. دورههای افسردگی: ممکن است برخی افراد این دورهها را تجربه کنند، اما برای تشخیص الزامی نیست. ۲. اختلال دوقطبی نوع دو (Bipolar II Disorder) در اختلال دوقطبی نوع دو، فرد دورههای افسردگی شدید را همراه با دورههای نیمهشیدایی (هیپومانیا) تجربه میکند. هیپومانیا نسبت به شیدایی خفیفتر است و ممکن است به همان شدت رفتارهای پرخطر…
انحرافات جنسی شامل چه چیزهایی میشود انحرافات جنسی، که به اختلالات پارافیلی نیز شناخته میشوند، به الگوهای غیرمعمول و مداومی از رفتارهای جنسی اشاره دارد که اغلب با هنجارهای اجتماعی و فرهنگی در تضاد است و ممکن است منجر به آسیب روانی، جسمی یا اجتماعی برای فرد یا دیگران شود. برخی از این انحرافات ممکن است تنها برای فرد ایجاد مشکل کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است باعث آسیب به دیگران شوند. برخی از انواع رایج انحرافات جنسی در ادامه به برخی از انواع انحرافات جنسی یا پارافیلیاها اشاره میشود. این اختلالات تنها زمانی به عنوان انحرافات و مشکلات در نظر گرفته میشوند که باعث ناراحتی، آسیب به خود یا دیگران شوند یا کارکرد طبیعی زندگی فرد را مختل کنند. ۱. نشانخواهی (Voyeurism) در این اختلال، فرد از مشاهده افرادی که در حال عریان شدن یا انجام فعالیتهای جنسی هستند، تحریک جنسی میشود. این رفتار معمولاً بدون رضایت فرد مورد مشاهده صورت میگیرد و به نوعی نقض حریم خصوصی محسوب میشود. ۲. نمایشگری (Exhibitionism) در این نوع انحراف، فرد از نشان دادن اندام جنسی خود به افراد غریبه و ناخواسته به تحریک جنسی دست مییابد. این رفتار معمولاً بدون رضایت طرف مقابل و به صورت ناگهانی رخ میدهد…