اختلال صدا آزاری، که به آن میزوفونیا (Misophonia) یا حساسیت بیش از حد به صداهای خاص نیز گفته میشود، به حالتی گفته میشود که فرد در واکنش به برخی صداهای خاص (مثل صدای جویدن، نفس کشیدن، تایپ کردن و غیره) احساس ناراحتی شدید، اضطراب یا حتی خشم میکند. این اختلال بخشی از اختلالات حساسیت به صدا محسوب میشود و میتواند به شکل مزمن و آزاردهندهای در زندگی روزمرهی افراد اختلال ایجاد کند. علائم اختلال صدا آزاری علائم اصلی میزوفونیا شامل: واکنشهای احساسی و فیزیکی: مانند خشم ناگهانی، تنش، اضطراب، یا احساس نیاز به فرار از محیط. اجتناب از موقعیتهای خاص: اجتناب از محیطهایی که صداهای آزاردهنده به وفور شنیده میشود. افکار وسواسی: مانند فکر مداوم به صداهای خاص و تمرکز بیش از حد بر آنها. واکنش فیزیکی: در موارد شدید، ممکن است فرد واکنشهایی مانند تپش قلب، تعریق و تنش عضلانی را تجربه کند. علل میزوفونیا علت دقیق این اختلال به طور کامل مشخص نیست، اما چندین نظریه برای توجیه آن مطرح شده است: عوامل عصبی: برخی محققان معتقدند که اختلال در نحوهی پردازش صداها توسط سیستم عصبی مرکزی نقش اساسی در این مشکل دارد. عوامل ژنتیکی و محیطی: ژنتیک ممکن است در برخی از افراد حساسیت بیشتری…
سایکوپاتی یا روانآزاری (Psychopathy) به مجموعهای از ویژگیهای شخصیتی و رفتاری اشاره دارد که در برخی از افراد دیده میشود و شامل بیاحساسی، عدم همدلی، رفتارهای ضداجتماعی و تمایل به کنترل و دستکاری دیگران است. اصطلاح سایکوپات اغلب برای توصیف افرادی استفاده میشود که بدون احساس گناه یا پشیمانی به دیگران آسیب میرسانند. سایکوپاتی یک تشخیص روانپزشکی رسمی نیست، اما بسیاری از ویژگیهای آن با اختلال شخصیت ضداجتماعی (ASPD) همپوشانی دارند. ویژگیهای شخصیتی سایکوپاتها سایکوپاتها معمولاً ویژگیهای زیر را دارند: بیاحساسی و عدم همدلی: توانایی همدردی یا درک احساسات دیگران را ندارند و نسبت به درد و رنج دیگران بیتفاوتاند. عدم احساس گناه یا پشیمانی: حتی در صورتی که به دیگران آسیب برسانند، احساس ندامت نمیکنند. تمایل به دستکاری و فریبکاری: افراد سایکوپات معمولاً از دیگران سوءاستفاده میکنند و از فریبکاری برای رسیدن به اهداف خود استفاده میکنند. خونسردی و آرامش ظاهری: حتی در شرایط بحرانی و خطرناک، خونسرد و بیاحساس به نظر میرسند. خودبزرگبینی: خود را برتر از دیگران میدانند و تمایل دارند اطرافیان نیز این دیدگاه را تأیید کنند. رفتارهای تکانشی و پرخطر: بسیاری از سایکوپاتها رفتارهای پرخطر انجام میدهند و بدون در نظر گرفتن عواقب، برای لذتجویی فوری عمل میکنند. تفاوت بین سایکوپات و اختلال شخصیت ضداجتماعی…
اختلال شخصیت ضداجتماعی یا Antisocial Personality Disorder (ASPD) یکی از اختلالات شخصیت در گروه B است که با بیتوجهی به حقوق دیگران، نقض مکرر قوانین و معیارهای اجتماعی، و رفتارهای مخرب مشخص میشود. افراد مبتلا به این اختلال معمولاً احساس همدلی ندارند و رفتارهایشان میتواند به شکلهای مختلفی، از فریبکاری و بیمسئولیتی تا رفتارهای خطرناک و خشونتآمیز، ظاهر شود. ویژگیهای اختلال شخصیت ضداجتماعی بیاعتنایی به قوانین و حقوق دیگران: این افراد معمولاً از قوانین اجتماعی تبعیت نمیکنند و اهمیتی به حقوق دیگران نمیدهند. دروغگویی و فریبکاری: معمولاً برای رسیدن به اهداف خود از دروغ و فریب استفاده میکنند و ممکن است به راحتی اعتماد دیگران را جلب کرده و سوءاستفاده کنند. تکانشی بودن: رفتارهای بدون فکر و تکانهای دارند و برای رسیدن به خواستههایشان معمولاً به پیامدهای رفتارهای خود فکر نمیکنند. بیمسئولیتی: در انجام تعهدات، به ویژه وظایف شغلی یا مسئولیتهای خانوادگی، معمولاً بیمسئولیت و بیتفاوت عمل میکنند. عدم همدلی و احساس گناه: نسبت به درد و رنجی که به دیگران وارد میکنند احساس پشیمانی و گناه ندارند و معمولاً دچار احساس همدلی با دیگران نمیشوند. پرخاشگری و خشونت: ممکن است رفتارهای خشونتآمیز یا پرخاشگرانه داشته باشند که میتواند به صورت مداوم یا در شرایط خاص بروز کند. دلایل و…
اختلال شخصیت خودشیفته یا نارسیسیستیک (Narcissistic Personality Disorder)، نوعی اختلال شخصیت است که با حس بزرگبینی، نیاز شدید به تحسین و توجه دیگران، و عدم همدلی نسبت به دیگران شناخته میشود. افراد مبتلا به این اختلال، خود را فردی خاص و برتر از دیگران میدانند و معمولاً تمایل دارند اطرافیان نیز همین دیدگاه را داشته باشند. این ویژگیها میتوانند به طور جدی به روابط فردی و اجتماعی آنها آسیب بزند. ویژگیهای اختلال شخصیت خودشیفته احساس خودبزرگبینی و برتری: این افراد تصور میکنند که به دلیل ویژگیهای منحصر به فردشان، برتر از دیگران هستند و فقط افراد خاصی میتوانند آنها را درک کنند. نیاز به تحسین مداوم: به شدت به تأیید و تمجید دیگران وابسته هستند و هرگونه بیتوجهی از سوی دیگران میتواند آنها را ناراحت و عصبانی کند. عدم همدلی: توانایی همدلی با احساسات و نیازهای دیگران را ندارند و اغلب نسبت به مشکلات دیگران بیتوجهاند. استفاده از دیگران برای دستیابی به اهداف شخصی: به دلیل خودمحوری، از دیگران به عنوان ابزاری برای رسیدن به اهداف و نیازهای خود استفاده میکنند. حس استحقاق و طلبکاری: باور دارند که شایستهی رفتارهای خاص و امتیازات ویژهای هستند که دیگران به آن دسترسی ندارند. حسادت و بدگمانی: نسبت به موفقیتها و داراییهای دیگران…
اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک (Histrionic Personality Disorder)، یکی از انواع اختلالات شخصیت در دستهی B است. این اختلال با ویژگیهایی چون تمایل شدید به جلب توجه، رفتارهای نمایشی و هیجانات شدید مشخص میشود. افراد مبتلا به این اختلال، اغلب برای جلب توجه دیگران، رفتارهایی نمایشی و دراماتیک از خود بروز میدهند و معمولاً به راحتی تحت تأثیر دیگران قرار میگیرند. ویژگیهای اختلال شخصیت نمایشی جلب توجه بیش از حد: این افراد تمایل دارند همیشه در مرکز توجه باشند و در صورت بیتوجهی، احساس ناراحتی و بیارزشی میکنند. رفتارهای اغواگرانه و نمایشی: رفتارها و پوششهایی اغلب نامناسب و جلب توجهکننده دارند. ابراز هیجانات بیش از حد: هیجاناتی که نشان میدهند معمولاً سطحی، متغیر و به شدت اغراقآمیز است. تاثیرپذیری بالا از دیگران: به راحتی تحت تأثیر نظرات و پیشنهادات دیگران قرار میگیرند. خودمحوری و نیاز به تایید: به شدت به تایید دیگران نیاز دارند و خودمحور هستند، بهطوری که دیگران را وسیلهای برای رسیدن به خواستههای خود میبینند. دلایل و عوامل اختلال شخصیت نمایشی دلایل دقیق این اختلال به طور کامل مشخص نیست، اما عوامل مختلفی میتوانند در شکلگیری آن نقش داشته باشند: عوامل ژنتیکی: استعداد ژنتیکی میتواند نقشی داشته باشد. محیط خانوادگی و تربیتی: محیطهایی که در آنها کودک…
اختلال شخصیت مرزی (Borderline Personality Disorder یا BPD) یک اختلال روانی است که با نوسانات شدید در روابط شخصی، تصویر خود، و احساسات همراه است. افرادی که به این اختلال مبتلا هستند معمولاً رفتارهایی چون ترس از طرد شدن، بیثباتی در روابط، خلق و خو و تصویر منفی از خود را تجربه میکنند. این اختلال ممکن است باعث آسیبهای جدی به روابط فردی و مشکلات در عملکرد اجتماعی و شغلی شود. علائم و ویژگیها افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی ممکن است نشانهها و علائم مختلفی را تجربه کنند. در اینجا به برخی از رایجترین ویژگیهای این اختلال اشاره میکنیم: نوسانات شدید در روابط شخصی: افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی معمولاً روابط پرتنش و نوسانی دارند. آنها ممکن است به سرعت از احساسات مثبت به احساسات منفی تغییر کنند و روابطشان از افراط در محبت به افراط در دشمنی یا انزوا تبدیل شود. این نوسانات میتواند به دلیل ترس از طرد شدن و بیاعتمادی به دیگران باشد. ترس از طرد شدن: یکی از ویژگیهای اصلی این اختلال ترس شدید از طرد شدن است. این افراد ممکن است به شدت از رها شدن یا ترک شدن توسط دیگران بترسند و برای جلوگیری از این طرد شدن به رفتارهایی…
اختلال شخصیت اجتنابی (Avoidant Personality Disorder یا AVPD) یک اختلال روانی است که با الگوهای پایدار از احساس بیکفایتی، اضطراب اجتماعی، ترس از انتقاد و اجتناب از موقعیتهای اجتماعی مشخص میشود. افراد مبتلا به این اختلال معمولاً از تعاملات اجتماعی اجتناب میکنند و احساس میکنند که از دیگران پایینتر هستند. این افراد ممکن است همیشه از انتقاد یا طرد شدن بترسند و خود را در موقعیتهای اجتماعی بیکفا و ناتوان احساس کنند. علائم و نشانهها: احساس بیکفایتی و پایین بودن اعتماد به نفس ترس از طرد یا انتقاد از سوی دیگران اجتناب از فعالیتهای اجتماعی به دلیل ترس از نقد یا نارضایتی نیاز به تأیید دائمی از دیگران خودآگاهی زیاد و ترس از قضاوت شدن در جمع احساس تنهایی یا جدا شدن از دیگران به دلیل اجتناب از روابط اجتماعی تمایل به انزوا علتها: علت دقیق اختلال شخصیت اجتنابی هنوز کاملاً مشخص نیست، اما عوامل مختلفی میتوانند در بروز این اختلال دخیل باشند: ژنتیک: احتمال ابتلا به اختلالهای شخصیتی در افرادی که اعضای خانوادهشان به این اختلالات مبتلا هستند، بیشتر است. تجربیات دوران کودکی: تجربههای منفی مانند طرد شدن، بدرفتاری یا فقدان توجه و محبت در دوران کودکی میتواند به شکلگیری این اختلال کمک کند. ویژگیهای شخصیتی: برخی افراد ممکن…
اختلال شخصیت وسواسی جبری یا Obsessive-Compulsive Personality Disorder (OCPD) یک اختلال شخصیت است که در آن فرد به طور افراطی بر نظم، کمالگرایی و کنترل تاکید دارد. این افراد معمولاً به شدت به قوانین، جزئیات و وظایف پایبندند و اغلب تمایل دارند همه چیز تحت کنترل دقیق و برنامهریزیشده باشد. برخلاف اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)، که با افکار و رفتارهای وسواسی و اجباری مشخص میشود، در OCPD این ویژگیها بیشتر در زمینه الگوهای شخصیتی پایدار بروز میکنند و کمتر با اضطراب همراهاند. ویژگیها و علائم اختلال شخصیت وسواسی جبری کمالگرایی افراطی: افراد مبتلا به OCPD تمایل دارند همه چیز کامل و بیعیب و نقص باشد. این کمالگرایی میتواند آنها را به نقطهای برساند که نتوانند وظایف خود را به پایان برسانند، زیرا احساس میکنند کارها هنوز به اندازه کافی خوب نیستند. پایبندی شدید به قوانین و اصول: این افراد معمولاً به شدت به قوانین، روتینها و دستورالعملها پایبند هستند. ممکن است اصرار زیادی بر انجام وظایف به شیوه خاصی داشته باشند و اگر چیزی خلاف برنامه باشد، دچار ناراحتی و استرس شوند. توجه بیش از حد به جزئیات: افراد مبتلا به OCPD به جزئیات کوچک و غیرضروری بسیار توجه میکنند و زمان زیادی را صرف برنامهریزی و سازماندهی میکنند. سختگیری…
اختلال شخصیت وابسته (Dependent Personality Disorder یا DPD) نوعی اختلال شخصیت است که در آن فرد نیاز شدیدی به مراقبت شدن توسط دیگران دارد و در نتیجه، به طور غیرعادی به دیگران وابسته میشود. این افراد معمولاً برای تصمیمگیریهای روزمره، نیازمند تأیید و راهنمایی از سوی دیگران هستند و از تنها بودن و مستقل بودن احساس اضطراب و ترس دارند. این وابستگی افراطی اغلب منجر به روابط ناسالم و غیرمتعادل میشود. ویژگیها و علائم اختلال شخصیت وابسته افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته معمولاً ویژگیها و رفتارهای زیر را نشان میدهند: نیاز به تأیید و حمایت دیگران: این افراد در تصمیمگیریهای روزمره، حتی برای مسائل کوچک، نیاز به مشورت و تأیید دیگران دارند. ترس از ترک شدن: ترس از دست دادن افراد مهم زندگیشان و احساس ناامنی از بابت از دست دادن حمایت دیگران در این افراد بسیار قوی است. این ترس میتواند به رفتارهای افراطی در حفظ روابط، حتی در شرایط ناسالم، منجر شود. عدم اعتماد به نفس در انجام کارها بهطور مستقل: افراد مبتلا به DPD احساس میکنند نمیتوانند کارها را به تنهایی و بدون کمک دیگران به خوبی انجام دهند. اجتناب از اختلاف نظر و سازشپذیری افراطی: برای جلوگیری از رنجاندن یا از دست دادن حمایت دیگران،…
اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD (Post-Traumatic Stress Disorder) یک اختلال روانی است که پس از تجربه یا مشاهده یک رویداد بسیار آسیبزا، ترسناک یا تهدیدکننده برای جان و امنیت فرد ایجاد میشود. این اختلال انواع و شکلهای مختلفی دارد که در ادامه به توضیح انواع آن میپردازیم: 1. اختلال استرس پس از سانحه حاد (Acute PTSD) این نوع از PTSD زمانی تشخیص داده میشود که علائم طی سه ماه اول پس از سانحه به وجود بیایند. افراد با PTSD حاد معمولاً بلافاصله پس از سانحه دچار علائم میشوند و این علائم میتواند شامل بازگشت به خاطره سانحه (فلاشبک)، کابوس، اضطراب شدید و تحریکپذیری باشد. این نوع از PTSD ممکن است با درمان مناسب طی چند ماه بهبود یابد. 2. اختلال استرس پس از سانحه مزمن (Chronic PTSD) PTSD مزمن زمانی تشخیص داده میشود که علائم بیش از سه ماه ادامه پیدا کنند. در این نوع، علائم طولانیتر و پایدارتر هستند و ممکن است شدت علائم در طول زمان کم یا زیاد شود. افراد با PTSD مزمن معمولاً مدتها پس از سانحه همچنان درگیر اضطراب و علائم شدید هستند و ممکن است از فعالیتها و مکانهایی که یادآور سانحه هستند اجتناب کنند. 3. اختلال استرس پس از سانحه با…
اختلال پوستکنی یا Excoriation Disorder، که با نام درماتیلومانیا نیز شناخته میشود، یک اختلال روانی است که در آن فرد تمایل شدیدی به کندن پوست خود دارد. این رفتار بهشکل وسواسی و کنترلناپذیر انجام میشود و ممکن است باعث آسیبهای پوستی، زخمها و حتی عفونت شود. این اختلال در دستهٔ اختلالات مرتبط با وسواس (OCD) طبقهبندی میشود و اغلب با احساس اضطراب، شرم یا گناه همراه است. علائم اختلال پوستکنی افراد مبتلا به اختلال پوستکنی ممکن است علائم زیر را تجربه کنند: پوستکنی مکرر: این افراد بهطور مداوم و غیرارادی پوست خود را میکنند. نواحی رایج شامل صورت، بازوها، دستها و یا دیگر قسمتهای بدن هستند. ممکن است فرد از ناخنها، موچین یا ابزارهای دیگر برای این کار استفاده کند. عدم توانایی در کنترل رفتار: علیرغم تلاش برای توقف یا کاهش پوستکنی، افراد مبتلا اغلب قادر به کنترل این رفتار نیستند و همچنان به کندن پوست ادامه میدهند. احساس تسکین یا لذت لحظهای پس از پوستکنی: این رفتار ممکن است برای فرد در لحظه احساس آرامش، تسکین یا لذت بیاورد، اما به دنبال آن احساس پشیمانی و شرم نیز به وجود میآید. آسیب به پوست و زخمهای پوستی: پوستکنی مکرر میتواند منجر به زخمهای باز، خونریزی، عفونت و ایجاد جای…
اختلال بدشکلی بدن یا Body Dysmorphic Disorder (BDD) یک اختلال روانی است که در آن فرد به شدت نگران و ناراضی از ظاهر خود میشود، و به نقصهای ظاهری خود که ممکن است واقعی یا خیالی باشند، بهطور وسواسی توجه میکند. افراد مبتلا به این اختلال معمولاً فکر میکنند که یک یا چند قسمت از بدنشان ناهنجار یا زشت است، در حالی که این نقصها برای دیگران یا غیرقابلتشخیص هستند یا بسیار جزئی بهنظر میرسند. علائم اختلال بدشکلی بدن اختلال بدشکلی بدن میتواند علائم مختلفی داشته باشد که شامل موارد زیر است: نگرانی شدید از ظاهر: افراد مبتلا به BDD اغلب به شکلی افراطی و وسواسی روی بخشهای خاصی از بدنشان تمرکز میکنند، مثل بینی، پوست، مو، چشمان، یا فرم بدن. چک کردن مکرر آینه: این افراد ممکن است بهطور مداوم خود را در آینه نگاه کنند تا نقصهای ظاهری خود را بررسی کنند، یا برعکس، ممکن است از نگاه کردن به آینه اجتناب کنند تا از دیدن نقصهایشان دوری کنند. رفتارهای تکراری برای پنهان کردن نقصهای ظاهری: مانند آرایش بیش از حد، استفاده از لباسهای خاص یا پوشاندن بدن برای پنهان کردن بخشهای ناخوشایند بهنظر خود. مقایسه مداوم با دیگران: افراد مبتلا اغلب ظاهر خود را با دیگران مقایسه…
اختلال احتکار یا Hoarding Disorder یک اختلال روانی است که در آن فرد با انباشت بیش از حد وسایل، اغلب بدون استفاده یا بیارزش، مواجه میشود و قادر نیست این وسایل را دور بیندازد یا از آنها جدا شود. این انباشت وسایل میتواند بهتدریج فضای زندگی فرد را اشغال کند و موجب ایجاد مشکلات بهداشتی، اجتماعی و حتی ایمنی برای او و اطرافیانش شود. علائم اختلال احتکار افرادی که دچار اختلال احتکار هستند، معمولاً با برخی علائم و ویژگیها مواجه میشوند: مشکل در دور ریختن وسایل: افراد مبتلا حتی وسایلی که خراب، بیاستفاده یا بیارزش هستند را نمیتوانند دور بیندازند. این وسایل ممکن است شامل کاغذها، بستهبندیها، لباسهای قدیمی و یا وسایل شکسته باشد. انباشت بیش از حد وسایل: انباشت وسایل به حدی است که فضاهای مختلف خانه، مانند اتاقها، راهروها و آشپزخانه، مملو از اشیاء میشود و ممکن است به فضایی برای زندگی و فعالیتهای عادی تبدیل نشود. احساس اضطراب و ناراحتی هنگام دور ریختن وسایل: این افراد با فکر دور انداختن وسایل، احساس اضطراب شدید و ناراحتی میکنند، زیرا فکر میکنند ممکن است به آن وسایل نیاز پیدا کنند یا ارزش آنها را از دست بدهند. کاهش کیفیت زندگی: بهدلیل تجمع وسایل غیرضروری، افراد دچار مشکلات بهداشتی، مشکلات…
وسواس فکری-عملی (اختلال وسواس اجباری یا OCD) یک اختلال روانی است که شامل افکار، تصاویر، یا انگیزههای ناخواسته و مکرری به نام وسواسهای فکری (obsessions) و رفتارهای تکراری یا مناسکی به نام اجبارها (compulsions) است. این رفتارها برای کاهش اضطراب یا جلوگیری از وقوع یک اتفاق بد انجام میشوند، اما معمولاً هیچ ارتباط منطقی با ترس ندارند. رفتارهایی که شامل وسواس فکری-عملی میشوند وسواسهای فکری: این افکار یا تصاویر ذهنی ناخواسته و ناراحتکننده هستند که بهطور مکرر وارد ذهن فرد میشوند و نمیتوانند به راحتی نادیده گرفته شوند. مثلاً نگرانی دربارهٔ کثیفی و آلودگی، شک در مورد قفل بودن درها، یا افکار آسیب رساندن به خود یا دیگران. اجبارها: این رفتارها یا مناسک تکراری هستند که فرد بهخاطر کاهش اضطراب ناشی از وسواسهای فکری انجام میدهد. مانند شستن بیش از حد دستها، چک کردن مداوم درها و کلیدها، نظمدادن اشیاء به شکل خاص، یا شمردن و شمارش به شکل مکرر. علل وسواس فکری-عملی علت دقیق وسواس فکری-عملی هنوز بهطور کامل مشخص نیست، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی، شیمیایی مغز، و عوامل محیطی در ایجاد این اختلال نقش دارند: ژنتیک: تحقیقات نشان میدهد که این اختلال میتواند در خانوادهها منتقل شود، و افرادی که در خانوادهٔ خود سابقهٔ وسواس فکری-عملی دارند،…
اختلال موکندن (Trichotillomania) یا اختلال کندن مو یک اختلال روانی است که فرد به طور غیر ارادی یا گاهی به صورت آگاهانه، موهای خود را میکند. این اختلال بهطور معمول به عنوان یک اختلال تیک شناخته میشود و ممکن است باعث آسیبهای جسمی و روانی شدیدی برای فرد مبتلا شود. افراد مبتلا به این اختلال، گاهی قادر به کنترل تمایل به کندن موها نیستند و این رفتار ممکن است با احساس تسکین یا کاهش اضطراب همراه باشد. ویژگیهای اختلال موکندن (Trichotillomania): کندن موها از نواحی مختلف بدن: افراد مبتلا به این اختلال ممکن است موهای سر، ابرو، مژهها یا سایر نواحی بدن خود را بکنند. این رفتار ممکن است بهطور مکرر و در موقعیتهای مختلفی مانند استراحت، تنش یا اضطراب رخ دهد. حس تسکین یا آرامش بعد از کندن موها: بسیاری از افراد مبتلا به اختلال موکندن از کندن موها بهعنوان راهی برای تسکین اضطراب یا استرس استفاده میکنند. پس از کندن مو، ممکن است فرد احساس آرامش یا رضایت کند. احساس نیاز شدید به کندن مو: فرد ممکن است نتواند احساس نیاز به کندن موها را کنترل کند و این رفتار میتواند به یک عادت تبدیل شود که در طول زمان افزایش مییابد. آسیب به پوست و مو: کندن…
اختلال اجتناب و محدودیت در غذا (Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder – ARFID) یکی از اختلالات خوردن است که با محدودیت و اجتناب از انواع خاصی از غذاها همراه است. این اختلال بهویژه با خوردن مقدار محدودی از غذا و از دست دادن علاقه به غذا یا ترس از خوردن آن مشخص میشود. برخلاف اختلالات خوردن دیگر مانند بیاشتهایی عصبی (Anorexia Nervosa) و پرخوری عصبی (Bulimia Nervosa)، افراد مبتلا به ARFID معمولاً دغدغهای برای حفظ وزن خود یا تغییر شکل بدن ندارند. بلکه این اختلال بیشتر به دلایل روانشناختی یا حسی مرتبط با غذا، مانند ترس از بافت، طعم یا رنگ غذاها، رخ میدهد. ویژگیهای اختلال اجتناب و محدودیت در غذا (ARFID): اجتناب از انواع خاصی از غذاها: افراد مبتلا به ARFID معمولاً از خوردن گروههای خاصی از غذاها (مانند سبزیجات، پروتئینها یا مواد غذایی با بافت خاص) اجتناب میکنند. این اجتناب معمولاً به دلایل حسی یا روانشناختی است و ممکن است شامل ترس از بافت، طعم یا ظاهر غذاها باشد. مصرف محدود غذاها: افراد مبتلا به ARFID معمولاً یک رژیم غذایی محدود دارند که شامل تعداد کمی از غذاهای خاص است. این رژیم غذایی ممکن است به شدت محدود باشد و ممکن است باعث مشکلات تغذیهای یا کمبود ویتامینها و…
اختلال پرخوری (Binge Eating Disorder یا BED) یکی از اختلالات خوردن است که با خوردن مقادیر زیادی غذا در مدت زمان کوتاه (معمولاً در کمتر از دو ساعت) و از دست دادن کنترل بر رفتار خوردن همراه است. این اختلال معمولاً با احساس گناه، شرم و ناراحتی پس از پرخوری همراه میشود. افراد مبتلا به اختلال پرخوری، به طور مکرر پرخوری میکنند، بدون اینکه برای جبران آن از روشهایی مثل استفراغ یا استفاده از داروهای ملین (مثل اختلال پرخوری عصبی یا بولیمیا) استفاده کنند. ویژگیهای اصلی اختلال پرخوری (Binge Eating Disorder): دورههای پرخوری مکرر: افراد مبتلا به اختلال پرخوری مقادیر زیادی غذا در مدت زمان کوتاه مصرف میکنند. این دورهها معمولاً بیش از آنچه که در یک وعده غذایی معمولی مصرف میشود، شامل غذاهای پرکالری و غیرمغذی است. این پرخوریها در حالی اتفاق میافتد که فرد احساس کنترل بر خود ندارد و نمیتواند جلوی خود را بگیرد. احساس گناه، شرم و اضطراب پس از پرخوری: پس از پرخوری، فرد ممکن است احساس پشیمانی، گناه و اضطراب کند. این احساسات میتوانند منجر به کاهش اعتماد به نفس و افسردگی شوند. برخلاف اختلال پرخوری عصبی (Bulimia Nervosa)، افراد مبتلا به اختلال پرخوری از روشهایی مانند استفراغ یا ورزش شدید برای جبران…
اختلال پرخوری عصبی یا بولیمیا (Bulimia Nervosa) یک اختلال خوردن است که با دورههای پرخوری غیرقابل کنترل همراه است. در این اختلال، فرد در هنگام حملات پرخوری احساس از دست دادن کنترل بر خوردن خود دارد و پس از آن برای جلوگیری از افزایش وزن یا جبران غذاهای خوردهشده، اقداماتی مانند استفراغ عمدی، استفاده از ملینها، ورزش بیش از حد یا روزه گرفتن انجام میدهد. این اختلال میتواند تأثیرات جدی بر سلامت جسمی و روانی فرد بگذارد و معمولاً نیاز به درمانهای تخصصی دارد. ویژگیهای اصلی اختلال پرخوری عصبی: دورههای پرخوری: فرد مبتلا به بولیمیا در یک دوره زمانی کوتاه مقدار زیادی غذا میخورد، بهطور غیرقابلکنترلی، حتی زمانی که احساس گرسنگی نمیکند. در این دوران، فرد بهطور شدید احساس از دست دادن کنترل بر خوردن خود دارد. رفتارهای جبرانی: پس از دورههای پرخوری، فرد برای جلوگیری از افزایش وزن و جبران غذاهای خوردهشده اقدام به رفتارهای جبرانی میکند. این رفتارها شامل: استفراغ عمدی: فرد ممکن است پس از خوردن غذا به طور عمدی خود را وادار به استفراغ کند. استفاده از ملینها یا داروهای ادرارآور: برخی افراد برای دفع سریع غذاها از ملینها یا داروهای ادرارآور استفاده میکنند. ورزش بیش از حد: برخی افراد برای کاهش کالری مصرفی، به شدت…
اختلال بیاشتهایی عصبی (Anorexia Nervosa) یکی از اختلالات روانپزشکی است که به طور عمده با کاهش شدید وزن بدن و ترس غیرمنطقی از افزایش وزن، همراه است. این اختلال بیشتر در زنان و به ویژه در دوران نوجوانی و اوایل بزرگسالی دیده میشود و فرد مبتلا ممکن است رفتارهایی نشان دهد که به کاهش وزن افراطی و عدم مصرف غذای کافی منجر شود. افراد مبتلا به این اختلال به شدت به وزن و شکل بدن خود توجه دارند و از آنچه که بهطور معقولی باید مصرف کنند، خودداری میکنند. ویژگیهای اصلی اختلال بیاشتهایی عصبی: کاهش وزن شدید و غیرطبیعی: فرد مبتلا به اختلال بیاشتهایی عصبی به طور عمدی مصرف غذا را محدود میکند و وزن خود را به اندازهای کم میکند که سلامت جسمی او به خطر میافتد. این کاهش وزن ممکن است به مرز خطرناکی برسد، جایی که فرد دچار سوءتغذیه، ضعف عضلانی و مشکلات جدی سلامتی میشود. ترس شدید از چاق شدن: یکی از ویژگیهای اصلی این اختلال، ترس شدید و غیرمنطقی از چاق شدن است. فرد حتی اگر وزن کم کرده باشد و دچار لاغری شدید باشد، همچنان از افزایش وزن میترسد و به دنبال راههایی برای جلوگیری از آن است. تصور نادرست از بدن: فرد مبتلا…
اختلال روانپریشی ناشی از مواد (Substance-Induced Psychotic Disorder) یک اختلال روانشناختی است که در آن فرد به دلیل مصرف مواد مخدر، داروها یا الکل دچار علائم روانپریشی مانند توهمات، هذیانها، تفکرات گیجکننده، و رفتارهای غیرعادی میشود. این اختلال به طور خاص به مصرف مستقیم مواد مرتبط است و معمولاً با قطع یا کاهش مصرف مواد، علائم آن کاهش مییابد. ویژگیها و نشانههای اختلال روانپریشی ناشی از مواد افراد مبتلا به اختلال روانپریشی ناشی از مواد ممکن است علائم روانپریشی زیر را تجربه کنند: توهمات (Hallucinations): توهمات شنیداری: فرد ممکن است صداهایی بشنود که دیگران قادر به شنیدن آنها نیستند. این صداها میتوانند دستوراتی را به فرد بدهند یا به او توهین کنند. توهمات دیداری: فرد ممکن است اشیاء، افراد یا حیواناتی را ببیند که وجود خارجی ندارند. هذیانها (Delusions): هذیانهای پارانوئید: فرد ممکن است فکر کند که دیگران در حال برنامهریزی برای آسیب رساندن به او هستند یا به او خیانت میکنند. هذیانهای عظمتی: فرد ممکن است خود را یک شخصیت مهم یا مشهور بداند یا فکر کند که دارای قدرتهای خاص یا تواناییهای خارقالعاده است. هذیانهای کنترل: فرد ممکن است فکر کند که دیگران افکار، احساسات یا اعمال او را کنترل میکنند. افکار گیجکننده یا ناسازگار: فرد ممکن است…
اختلال روانپریشی کوتاهمدت (Brief Psychotic Disorder) یک اختلال روانی است که با نشانههایی مشابه روانپریشی کامل همراه است، اما مدت زمان آن کوتاهتر است. این اختلال به طور ناگهانی و معمولاً در پاسخ به یک استرس یا فشار شدید زندگی ایجاد میشود و اغلب در مدت زمان کوتاهی (حداکثر یک ماه) بهبود مییابد. فرد مبتلا به این اختلال ممکن است به مدت چند روز یا چند هفته به صورت غیرواقعی دچار افکار، احساسات و رفتارهای غیرعادی شود، اما پس از گذشت زمان، این علائم کاهش مییابد و فرد به وضعیت عادی باز میگردد. ویژگیها و نشانههای اختلال روانپریشی کوتاهمدت: افراد مبتلا به اختلال روانپریشی کوتاهمدت معمولاً دچار یکی یا چند مورد از علائم زیر میشوند: توهمات (Hallucinations): توهمات به تجربیات حسی گفته میشود که در واقعیت وجود ندارند. افراد مبتلا ممکن است صداهایی بشنوند (توهمات شنوایی) یا تصاویری ببینند (توهمات بینایی) که دیگران قادر به درک آنها نیستند. هذیانها (Delusions): هذیانها باورهای نادرست و غیرواقعی هستند که فرد به آنها اعتقاد دارد و نمیتواند آنها را تغییر دهد حتی زمانی که شواهد مخالف وجود دارند. به عنوان مثال، فرد ممکن است باور داشته باشد که تحت تعقیب است یا دیگران قصد دارند به او آسیب برسانند. رفتار آشفته و ناهماهنگ:…
ChatGPT said: ChatGPT اختلال هذیانی (Delusional Disorder) یک اختلال روانی است که با افکار یا باورهای نادرست و غیرواقعی (هذیانها) مشخص میشود. فرد مبتلا به اختلال هذیانی باورهایی دارد که با شواهد و واقعیتها تطابق ندارد و فرد به شدت به این باورهای خود پایبند است، حتی زمانی که شواهد قویتری خلاف آنها را نشان میدهند. این هذیانها معمولاً بر اساس نوع خاصی از موضوعات و موضوعات خاصی مانند شک و تردید نسبت به وفاداری همسر، بدگمانیهای مربوط به رئیس یا همکاران، یا اطمینان از اینکه شخص مورد آزار قرار میگیرد، هستند. ویژگیها و نشانههای اختلال هذیانی افراد مبتلا به اختلال هذیانی بیشتر از هذیانها رنج میبرند و معمولاً در سایر جنبههای زندگیشان عملکرد نسبتاً طبیعی دارند. ویژگیهای این اختلال عبارتند از: هذیانهای ثابت و غیرواقعی: هذیانها یا باورهای غلطی هستند که با شواهد و واقعیتهای منطقی تناقض دارند، اما فرد به آنها به شدت پایبند است. این باورها ممکن است در یکی از زمینههای مختلف زندگی باشند، مانند: هذیانهای توهمی (Persecutory Delusions): فرد باور دارد که دیگران قصد دارند به او آسیب برسانند یا او را تحت تعقیب قرار دادهاند. هذیانهای عاشقانه (Erotomanic Delusions): فرد معتقد است که شخصی (مثلاً یک فرد معروف یا کسی که او به شدت…
اختلال اسکیزوافکتیو (Schizoaffective Disorder) یک اختلال روانی پیچیده است که ویژگیهای اختلالات خلقی (مثل افسردگی یا مانیا) و اختلالات روانپریشی (مثل اسکیزوفرنی) را به طور همزمان دارد. به عبارت دیگر، افراد مبتلا به این اختلال هم علائم مربوط به اختلالات روانپریشی (مثل توهمات و هذیانها) و هم علائم اختلالات خلقی (مثل افسردگی یا حالت شیدایی) را تجربه میکنند. این ترکیب از علائم باعث میشود که تشخیص و درمان اختلال اسکیزوافکتیو نسبت به بسیاری از اختلالات دیگر چالشبرانگیزتر باشد. ویژگیها و نشانههای اختلال اسکیزوافکتیو افراد مبتلا به اختلال اسکیزوافکتیو ممکن است ترکیبی از علائم روانپریشی و اختلالات خلقی را نشان دهند. این علائم میتوانند شامل موارد زیر باشند: علائم روانپریشی (Schizophrenia-like symptoms): توهمات (Hallucinations): این افراد ممکن است توهمات شنیداری (مثل شنیدن صداهایی که دیگران نمیشنوند) یا دیداری (مثل دیدن چیزهایی که وجود ندارند) را تجربه کنند. هذیانها (Delusions): این افراد ممکن است باورهای غیرواقعی یا هذیانی مانند احساس تعقیب، فریب خوردن، یا باورهای خودبرتربینی داشته باشند. به طور مثال، فرد ممکن است فکر کند که دیگران در حال طرح نقشهای برای آسیب رساندن به او هستند یا او از تواناییهای فوقالعادهای برخوردار است. اختلال در تفکر (Disorganized Thinking): فرد ممکن است در هنگام صحبت کردن با دیگران، رشتهی افکار خود…
اختلال اسکیزوفرنی (Schizophrenia) اسکیزوفرنی یک اختلال روانی پیچیده و مزمن است که بهطور معمول با توهمات (مثلاً شنیدن صداهایی که وجود ندارند) و هذیانها (باورهای غلط که واقعیت ندارند) مشخص میشود. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است در درک واقعیت دچار مشکل شوند و رفتارهایی که با واقعیت یا انتظارات اجتماعی سازگار نیستند از خود بروز دهند. این اختلال معمولاً بر توانایی فرد در انجام کارهای روزمره تأثیر منفی میگذارد. ویژگیها و نشانههای اختلال اسکیزوفرنی اسکیزوفرنی میتواند با علائم مختلفی همراه باشد که بهطور کلی به سه دسته تقسیم میشوند: علائم مثبت، منفی و شناختی. علائم مثبت (Positive Symptoms): این علائم به تجربیات اضافی و غیرعادی اشاره دارند که در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی وجود دارند، مانند: توهمات (Hallucinations): تجربههایی که فرد بهطور واقعی حس میکند ولی واقعاً وجود ندارند. شایعترین نوع توهم در اسکیزوفرنی توهمات شنوایی هستند، بهویژه شنیدن صداهایی که کسی دیگر نمیشنود. هذیانها (Delusions): باورهای غلطی که فرد نسبت به واقعیت دارد، مانند این که فکر میکند فرد دیگری کنترل ذهن او را در دست دارد یا باور دارد که توسط گروهی خاص تحت تعقیب است. افکار آشفته و مختل: افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است دچار افکار غیرمنطقی یا آشفته شوند که بر قدرت تصمیمگیری…
اختلال عاطفی فصلی یا SAD (Seasonal Affective Disorder) یک نوع افسردگی است که بهطور معمول در فصلهای خاصی از سال، به ویژه در زمستان، بروز میکند و معمولاً با کاهش نور روز همراه است. افراد مبتلا به این اختلال در فصول تاریکتر دچار علائم افسردگی میشوند و وقتی که بهار و تابستان فرا میرسد، این علائم کاهش مییابند یا برطرف میشوند. اگرچه اختلال عاطفی فصلی بیشتر در زمستان رخ میدهد، برخی از افراد ممکن است در فصول گرمتر مانند تابستان دچار این اختلال شوند. ویژگیها و نشانههای اختلال عاطفی فصلی: علائم اختلال عاطفی فصلی شبیه به علائم افسردگی است و معمولاً در فصول خاصی از سال (معمولاً پاییز و زمستان) بهطور عمده ظاهر میشود. این علائم میتوانند شامل موارد زیر باشند: افسردگی و احساس ناراحتی عمومی: افراد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی ممکن است احساس افسردگی، غمگینی و بیانگیزگی داشته باشند. این احساسات معمولاً چند هفته یا ماه به طول میانجامند. کاهش انرژی و خستگی مفرط: احساس خستگی و کاهش انرژی در این افراد بسیار رایج است. آنها معمولاً از انجام فعالیتهای روزانه و معمولی، حتی کارهای ساده مانند شستن ظرفها یا بیرون رفتن از خانه، ناتوان هستند. مشکلات خواب (خوابآلودگی بیش از حد یا بیخوابی): اختلال در الگوی خواب،…
اختلال افسردگی مداوم (Persistent Depressive Disorder) که به اختصار PDD و گاهی به نام افسردهخویی (Dysthymia) نیز شناخته میشود، یک نوع افسردگی طولانیمدت و مزمن است. این اختلال با حالاتی از غم، بیانگیزگی و افسردگی ملایمتر نسبت به افسردگی اساسی، اما بهطور مداوم و پایدار مشخص میشود. برخلاف افسردگی اساسی که ممکن است در طول دورههای شدیدتر بروز کند، افراد مبتلا به اختلال افسردگی مداوم ممکن است برای حداقل دو سال بهطور مداوم احساس غم و اندوه و کمبود انگیزه داشته باشند. نشانهها و علائم اختلال افسردگی مداوم علائم این اختلال ممکن است کمتر از افسردگی اساسی شدید باشد، اما به دلیل طولانی بودن، میتواند به همان اندازه مخرب باشد. نشانههای اصلی شامل موارد زیر هستند: حالتهای پایدار از غم و اندوه: فرد ممکن است بهطور مداوم احساس غم و ناراحتی کند که گاهی به صورت بیمعنایی یا بیهدف بودن زندگی بروز پیدا میکند. کمبود انرژی و خستگی مزمن: افراد مبتلا به این اختلال اغلب احساس خستگی و بیحالی میکنند، حتی اگر خواب کافی داشته باشند. خستگی مداوم مانع از فعالیتهای روزانه و کارهای شخصی میشود. کاهش اعتماد به نفس و خودانتقادی: این افراد معمولاً اعتماد به نفس پایینی دارند و احساس میکنند که در بسیاری از جنبههای زندگی شکست…
اختلال دوقطبی (Bipolar Disorder) یک اختلال روانی مزمن است که با نوسانات شدید در خلقوخو، انرژی و فعالیتهای روزمره مشخص میشود. این تغییرات خلقی به دو قطب اصلی تقسیم میشوند: دورههای شیدایی یا سرخوشی (مانیا) و دورههای افسردگی. این نوسانات میتوانند به شدت روی کیفیت زندگی، روابط و عملکرد اجتماعی و حرفهای فرد تأثیر بگذارند. انواع اختلال دوقطبی اختلال دوقطبی به چندین نوع تقسیم میشود: دوقطبی نوع I: در این نوع، فرد تجربه دورههای شدید شیدایی دارد که معمولاً نیاز به بستری شدن دارد. ممکن است فرد همچنین دورههای افسردگی شدید را نیز تجربه کند، اما الزامی نیست. دوقطبی نوع II: در این نوع، فرد دورههای افسردگی شدید و همچنین دورههای شیدایی خفیفتر (هیپومانیا) دارد. دورههای شیدایی در این نوع خفیفتر از دوقطبی نوع I هستند. اختلال سیکلوتایمیک (Cyclothymic Disorder): این نوع با دورههای متناوب از شیدایی و افسردگی خفیف مشخص میشود که شدت کمتری دارند و معمولاً به مدت طولانی ادامه مییابند. سایر انواع: این گروه شامل اختلالاتی است که با دورههای شیدایی و افسردگی مشابه همراه است اما دقیقاً در دستهبندی دوقطبی نوع I یا II قرار نمیگیرد. به عنوان مثال، اختلال دوقطبی ناشی از مصرف مواد یا شرایط پزشکی دیگر. علائم اختلال دوقطبی اختلال دوقطبی با نوسانات…
اختلال افسردگی اساسی (Major Depressive Disorder یا MDD) یکی از اختلالات روانی شایع است که با خلقوخوی غمگین، بیانرژی بودن، کاهش علاقه به فعالیتها و احساس پوچی همراه است. این اختلال بهصورت اپیزودهای تکرارشونده بروز میکند و میتواند تأثیرات جدی بر کیفیت زندگی فرد، عملکرد اجتماعی و حرفهای او بگذارد. نشانههای اختلال افسردگی اساسی تشخیص این اختلال مستلزم مشاهده نشانهها برای حداقل دو هفته به طور مداوم است. برخی از علائم این اختلال عبارتند از: خلقوخوی افسرده: فرد بیشتر روزها و در بیشتر اوقات، احساس غم، ناراحتی یا پوچی میکند. این احساس ممکن است در مواردی به شکل گریههای بیدلیل و عمیق بروز کند. کاهش علاقه و لذتبردن از فعالیتها: افراد مبتلا به افسردگی اساسی دیگر از فعالیتهایی که در گذشته از آنها لذت میبردند، لذت نمیبرند. مثلاً تفریحات، ملاقات با دوستان و حتی کارهای روزمره برایشان بیارزش و خستهکننده بهنظر میرسد. تغییرات در وزن و اشتها: افراد افسرده ممکن است دچار تغییرات در اشتها و وزن شوند؛ ممکن است برخی به شدت کماشتها و لاغر شوند و برخی نیز به پرخوری روی آورند. اختلالات خواب: بیخوابی یا خواب بیش از حد از دیگر نشانههای افسردگی است. افراد ممکن است در طول شب بیدار شوند یا صبح زود بیدار شوند…
اختلال اضطراب ناشی از بیماری یا اضطراب بیماری (Illness Anxiety Disorder) نوعی اختلال روانشناختی است که در آن فرد بهشدت نگران سلامت خود و احتمال ابتلا به بیماریهای جدی است، حتی در صورتی که هیچ علامت پزشکی خاصی نداشته باشد. این اختلال که قبلاً با نام “خودبیمارانگاری” (Hypochondriasis) شناخته میشد، میتواند تأثیرات منفی زیادی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد. نشانههای اختلال اضطراب ناشی از بیماری فرد مبتلا به این اختلال ممکن است نشانههای زیر را داشته باشد: نگرانی دائمی و شدید درباره بیماریهای جدی: این افراد بهطور مداوم فکر میکنند که ممکن است به یک بیماری جدی مبتلا باشند یا هر علامت جسمانی ساده را نشانهای از یک بیماری خطرناک میدانند. پیگیری و جستجوی مداوم اطلاعات پزشکی: افراد مبتلا به این اختلال ممکن است بهطور مکرر درباره بیماریها و علائم آنها جستجو کنند و این کار باعث افزایش اضطراب آنها شود. خودآزمایی و توجه زیاد به بدن خود: فرد ممکن است بهطور مکرر بدن خود را بررسی کند، مثلاً نبض، فشار خون، تغییرات در پوست و سایر علائم جسمی را دائماً بررسی میکند. اجتناب از معاینات پزشکی یا درخواست بیش از حد آزمایشهای پزشکی: برخی از افراد مبتلا به این اختلال از مراجعه به پزشک میترسند و فکر میکنند که…
اختلال اضطراب جدایی (Separation Anxiety Disorder) نوعی اختلال اضطرابی است که در آن فرد به شدت نگران و مضطرب میشود که از افراد یا مکانهای امن خود، بهویژه والدین یا افراد نزدیک، جدا شود. این اختلال در کودکان رایجتر است اما ممکن است در بزرگسالی هم دیده شود و در هر سنی علائم شدیدی از نگرانی و اضطراب در هنگام دوری از افراد یا مکانهای مهم زندگی ایجاد کند. این اضطراب میتواند بهگونهای باشد که فرد از رفتن به مدرسه، محل کار یا حتی دور شدن از خانه نیز دچار استرس و ترس شدید شود. ویژگیها و نشانههای اختلال اضطراب جدایی نگرانی مفرط از جدایی از افراد نزدیک: افراد مبتلا به این اختلال دائماً نگران از دست دادن یا جدا شدن از افراد مهم و امن در زندگیشان، مانند والدین، همسر یا فرزندان، هستند. کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است به طور مداوم از اینکه والدینشان دچار حادثهای شوند و به آنها بازنگردند، نگران باشند. ترس از تنها ماندن: کودکان و حتی بزرگسالان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی معمولاً از تنها ماندن در خانه یا محیطهای ناآشنا خودداری میکنند و ممکن است ترجیح دهند همیشه با شخصی از خانواده همراه باشند. کابوسهای مکرر درباره جدایی: این افراد ممکن است…