طرحواره پذیرش‌جویی و جلب توجه (Approval-Seeking and Attention-Seeking Schema) به حالتی اشاره دارد که در آن فرد به شدت به دنبال تأیید و پذیرش از سوی دیگران است و احساس می‌کند که ارزش و هویت او به نظرات و توجه دیگران بستگی دارد. این طرحواره معمولاً با نیاز مفرط به تأیید، ترس از رد شدن و رفتارهای نمایشی همراه است.

ویژگی‌های طرحواره پذیرش‌جویی و جلب توجه

1. نیاز به تأیید:
   افراد دچار این طرحواره ممکن است به شدت نیازمند تأیید و پذیرش از سوی دیگران باشند و برای آن تلاش کنند.

2. رفتارهای نمایشی:
   ممکن است به روش‌های جلب توجه مانند صحبت کردن در مرکز جمع، رفتارهای نمایشی یا ابراز احساسات افراطی متوسل شوند تا توجه دیگران را جلب کنند.

3. ترس از طرد:
   ترس از اینکه اگر مورد تأیید قرار نگیرند یا توجه دیگران را جلب نکنند، ممکن است طرد شوند یا از جمع خارج شوند.

4. احساس بی‌ارزشی:
   احساس بی‌ارزشی و ناتوانی در درک ارزش خود به عنوان فردی مستقل از نظرات و قضاوت‌های دیگران.

5. خودانتقادی:
   انتقاد مداوم از خود به خاطر ناتوانی در جلب توجه یا تأیید دیگران.

علل طرحواره پذیرش‌جویی و جلب توجه

1. تجربیات دوران کودکی:
   کودکانی که در خانواده‌هایی بزرگ شده‌اند که در آن‌ها توجه و پذیرش به شدت مورد تأکید قرار می‌گیرد، بیشتر در معرض این طرحواره قرار می‌گیرند.

2. مدل‌های رفتاری:
   مشاهده رفتارهای پذیرش‌جویانه در والدین یا دیگر افراد نزدیک که به الگوهای نمایشی وابسته هستند.

3. عوامل فرهنگی:
   فرهنگ‌هایی که بر روی مقبولیت اجتماعی و جلب توجه تأکید دارند می‌توانند به تقویت این احساس کمک کنند.

4. تجارب منفی در روابط:
   تجارب آسیب‌زا در روابط می‌تواند منجر به احساس ناتوانی در ابراز خود و نیاز به جلب توجه از دیگران شود.

نشانه‌های طرحواره پذیرش‌جویی و جلب توجه

• احساس اضطراب اجتماعی:
  احساس اضطراب و استرس در موقعیت‌های اجتماعی به دلیل نگرانی از رد شدن یا عدم پذیرش.

• اجتناب از ابراز خود:
  تمایل به اجتناب از ابراز نظرات و احساسات واقعی به خاطر ترس از قضاوت.

• تلاش برای جلب توجه:
  تلاش مفرط برای جلب توجه دیگران از طریق رفتارهای نمایشی یا ابراز احساسات قوی.

• احساس بی‌ارزشی:
  احساس بی‌ارزشی و ناتوانی در درک ارزش خود بدون نیاز به تأیید دیگران.

راهکارهای مقابله با طرحواره پذیرش‌جویی و جلب توجه

1. شناسایی الگوهای فکری:
   شناسایی و آگاهی از افکار و احساسات مرتبط با پذیرش‌جویی و تلاش برای تغییر آن‌ها.

2. تقویت خودآگاهی:
   کار بر روی تقویت خودآگاهی و یادگیری اینکه شما به عنوان یک فرد مستقل حق دارید بدون وابستگی به تأیید دیگران زندگی کنید.

3. تعیین اهداف واقعی:
   تعیین اهداف واقعی و قابل دستیابی به جای اهداف غیرواقعی که بر جلب توجه دیگران تمرکز دارد.

4. مراجعه به مشاور:
   مراجعه به روانشناس یا مشاور برای شناسایی الگوهای منفی و راه‌های مؤثر برای تغییر آن‌ها.

5. تمرین خودمراقبتی:
   تمرین تکنیک‌های خودمراقبتی و ایجاد زمان برای رسیدگی به نیازهای خود بدون وابستگی به تأیید دیگران.

نتیجه‌گیری

طرحواره پذیرش‌جویی و جلب توجه می‌تواند تأثیرات منفی عمیقی بر کیفیت زندگی فرد و روابط او بگذارد. با شناسایی و کار بر روی این طرحواره، افراد می‌توانند به تدریج به سمت یک زندگی متعادل‌تر و روابط سالم‌تر حرکت کنند. یادگیری نحوه ابراز خود و تمرکز بر جنبه‌های مثبت زندگی می‌تواند به افزایش سلامت روان و رضایت از زندگی کمک کند.