طرحواره استحقاق - بزرگ منشی

تله استحقاق (Entitlement Schema) به حالتی اشاره دارد که در آن فرد احساس می‌کند که حق و استحقاق ویژه‌ای برای دریافت توجه، احترام یا مزایای خاص دارد، بدون اینکه تلاش و زحمت کافی برای کسب آن‌ها انجام دهد. این تله می‌تواند منجر به رفتارهای خودخواهانه و نارضایتی در روابط شخصی و اجتماعی شود.

ویژگی‌های تله استحقاق

  1. احساس حق‌طلبی:

    • افراد با تله استحقاق ممکن است انتظار داشته باشند که به دلیل ویژگی‌های خاص خود (مانند ثروت، ظاهر، یا موقعیت اجتماعی) به آن‌ها توجه و احترام بیشتری شود.
  2. عدم مسئولیت‌پذیری:

    • این افراد ممکن است به راحتی از قبول مسئولیت‌های خود اجتناب کنند و انتظار داشته باشند که دیگران به جای آن‌ها کار کنند یا نیازهایشان را برآورده کنند.
  3. عدم همدلی:

    • افراد مبتلا به این تله ممکن است توجهی به نیازها و احساسات دیگران نداشته باشند و تنها بر روی خواسته‌ها و منافع خود تمرکز کنند.
  4. عدم پذیرش انتقاد:

    • افرادی که دچار تله استحقاق هستند، ممکن است به شدت از انتقادات یا بازخوردهای منفی ناراحت شوند و آن‌ها را به عنوان حمله‌ای به شخصیت خود تلقی کنند.
  5. احساس نارضایتی:

    • حتی در مواقعی که خواسته‌ها و نیازهای آن‌ها برآورده می‌شود، ممکن است احساس نارضایتی و ناامیدی داشته باشند.

علل تله استحقاق

  1. تجربیات دوران کودکی:

    • والدین یا سرپرستانی که به طور غیرمعمول فرزندان خود را مورد توجه و ستایش قرار می‌دهند، می‌توانند احساس حق‌طلبی را در آن‌ها تقویت کنند. این می‌تواند شامل برآورده کردن بی‌قید و شرط خواسته‌های کودک باشد.
  2. مدل‌های رفتاری:

    • مشاهده رفتارهای حق‌طلبانه در خانواده یا جامعه، که باعث می‌شود فرد فکر کند این نوع رفتار طبیعی و قابل قبول است.
  3. تجربیات اجتماعی:

    • طرد شدن یا عدم تأیید در محیط‌های اجتماعی، که می‌تواند به ایجاد احساس نیاز به برتری و جلب توجه در فرد منجر شود.

نشانه‌های تله استحقاق

  • انتظار برای دریافت مزایا: تمایل به انتظار برای دریافت توجه، احترام یا مزایای ویژه بدون تلاش یا زحمت.
  • ناتوانی در قبول انتقادات: احساس تحریک‌پذیری و عدم توانایی در پذیرش انتقادات یا بازخوردهای منفی.
  • عدم رضایت: حتی در مواقعی که خواسته‌ها برآورده می‌شود، احساس نارضایتی و ناامیدی.
  • خودمحوری: تمرکز بر خواسته‌ها و نیازهای خود و نادیده گرفتن نیازها و احساسات دیگران.

راهکارهای مقابله با تله استحقاق

  1. شناسایی و آگاهی:

    • شناسایی احساسات و الگوهای رفتاری مرتبط با تله استحقاق و آگاهی از تأثیرات منفی آن بر روابط و زندگی.
  2. تغییر الگوهای فکری:

    • یادگیری تکنیک‌های تغییر افکار حق‌طلبانه به افکار واقع‌بینانه و منطقی. به جای فکر “من باید بهترین خدمات را دریافت کنم”، می‌توان گفت “هر کس باید به نوبه خود کار کند و تلاش کند”.
  3. پذیرش مسئولیت:

    • یادگیری مسئولیت‌پذیری و پذیرش پیامدهای رفتارهای خود. این می‌تواند شامل تمرین برای برآورده کردن نیازهای خود از طریق تلاش و کار سخت باشد.
  4. تقویت همدلی:

    • توجه به نیازها و احساسات دیگران و تلاش برای درک آن‌ها. این می‌تواند به تقویت روابط و ارتباطات مثبت کمک کند.
  5. توسعه مهارت‌های اجتماعی:

    • شرکت در فعالیت‌های گروهی و یادگیری مهارت‌های ارتباطی برای بهبود روابط اجتماعی و کاهش احساس انزوا.
  6. مشاوره و درمان:

    • مراجعه به روانشناس یا مشاور می‌تواند به فرد در شناسایی الگوهای منفی و راه‌های مؤثر برای تغییر آن‌ها کمک کند.

نتیجه‌گیری

تله استحقاق می‌تواند تأثیرات منفی بر کیفیت زندگی فرد و روابط او با دیگران داشته باشد. با شناسایی و کار بر روی این تله، افراد می‌توانند به تدریج به سمت یک زندگی سالم‌تر و رضایت‌بخش‌تر حرکت کنند و روابط مثبت‌تری با دیگران برقرار کنند. پذیرش مسئولیت و تقویت همدلی می‌تواند در این مسیر بسیار مؤثر باشد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *